Meksyk! Miasto Meksyk nocą…

meksyk mexico cdmx miasto wycieczki wyprawy zwiedzanie meksyku polski przewodnik

Solar Eclipse Run 2024, Meksyk, Ciudad de Mexico, CDMX, archeowyprawy

meksyk mexico cdmx miasto wycieczki wyprawy zwiedzanie meksyku polski przewodnik
Noc przy zocalo, centralnym placu Ciudad de Mexico (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Meksyk – nie wszystkie opowieści należy zaczynać od początku… Tę relację rozpoczęliśmy od opisu całkowitego zaćmienia Słońca – jej najważniejszej części. Jedynego w swoim rodzaju i niepowtarzalnego fenomenu, bo każde takie wydarzenie jest inne, a przy tym zdarzają się przecież bardzo rzadko. Ameryka Środkowa miała w ostatnich latach szczęście do dwóch nadchodzących tuż po sobie zaćmień. Pierwszym było zaćmienie obrączkowe, jakie w dniu 14 X 2023 mieliśmy szczęście obserwować w ruinach Majów w Becan – niesamowitym miejscu, związanym mocno z najciekawszymi tajemnicami w przeszłości Mezoameryki.

meksyk mexico cdmx miasto wycieczki wyprawy zwiedzanie meksyku polski przewodnik
Plaza de la Independencia – El Zocalo w Ciudad de Mexico (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Drugim, całkowite zaćmienie Słońca, do którego doszło w pół roku później – 8 IV 2024. Tym co je łączyło było Słońce i Meksyk. Mieliśmy zaszczyt podziwiać oba te zdarzenia… A ponieważ wiążą się z tym pewne doświadczenia „jedyne w swoim rodzaju”, najważniejsze było, aby jak najszybciej przelać je na papier. Już w trakcie spisywania bowiem, nawet nam wydawały się one zbyt niewiarygodne… Jak zatem będą reagować na nie inni?! Całkowite zaćmienie Słońca to zjawisko, którego, niestety, nie zrozumie ten, który samodzielnie go nie doświadczył. Dlatego wypatrujcie od nas wieści na temat planowanych rajdów do kolejnych zbliżających się zaćmień. Już w innych częściach świata…

meksyk mexico cdmx miasto wycieczki wyprawy zwiedzanie meksyku polski przewodnik
Noc na zocalo, centralnym placu Ciudad de Mexico (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Teraz pora jednak zacząć historię od początku. Wrócić do źródeł podróży. A zaczęła się tym razem na lotnisku w CDMX, w mieście Meksyk, jak powinno się je nazywać po polsku. Jednym z największych i najbardziej zaludnionych miast Ziemi.

Coruscant

meksyk mexico cdmx miasto wycieczki wyprawy zwiedzanie meksyku polski przewodnik
Plaza de la Independencia – El Zocalo w Ciudad de Mexico (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Ja mówię na nie Coruscant… Bije na głowę potężne miasta – perły Azji Południowo-Wschodniej: Singapur, Kuala Lumpur, a nawet Dżakartę, gdzie zamknięte dzielnice tylko dla bogatych i szklane wieże kontrastują z biedą ludzi żyjących wprost na ulicy u ich stóp.

meksyk mexico cdmx miasto wycieczki wyprawy zwiedzanie meksyku polski przewodnik
Noc przy zocalo, centralnym placu Ciudad de Mexico (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Meksyk jest również miastem kontrastów, choć osobiście bardzo nie lubię tego określenia. Podwójny pierścień obwodnic, wielopiętrowe estakady, szklane pałace i sporo kolonialnej architektury zbudowanej na fundamentach dawnych azteckich świątyń. Lecz również sporo ludzi, którzy z trudem starają się związać koniec z końcem. „Kontrasty” oznaczają, że na drugim biegunie od wielkiego bogactwa musi być wielka bieda… Na mnie zawsze robi wrażenie pozór bliskiego związku wielkomiejskiego molocha z naturą.

meksyk mexico cdmx miasto wycieczki wyprawy zwiedzanie meksyku polski przewodnik
Miasto Meksyk nocą (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Zieleń ogromnych drzew rosnących gęsto między budynkami, epifity i pnącza wspinające się na najwyższe piętra, dając złudne poczucie życia w równowadze z przyrodą. W Polsce to byłoby nie do pomyślenia. Zresztą w Kraju zieleń znikła z centrów miast w ramach projektów „rewitalizacji” na rzecz podnoszącego w lecie temperaturę o kilkanaście stopni betonu. Na zdrowie…

meksyk mexico cdmx miasto wycieczki wyprawy zwiedzanie meksyku polski przewodnik
Klasycystyczny Palacio Legislativo de Donceles (Camara de Diputados) pochodzi z początków XX stulecia (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Meksyk to miasto, od którego brzegu do brzegu można by jechać cały dzień, gdyby były widoczne jakieś jego granice. Bo miasto Meksyk zdaje się nigdy nie mieć końca, wylewając się poza kielich kotliny, przechodząc płynnie w Puebla i inne okoliczne miejscowości. Nocą, kiedy jedzie się autem, próbując wydostać się ze stolicy, nie widać kresu tego oceanu świateł.

meksyk mexico cdmx miasto wycieczki wyprawy zwiedzanie meksyku polski przewodnik
Miasto Meksyk nocą (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Rajd przez Meksyk

Podróż z Jukatanu zajęła mi jakieś 27 godzin. Mniej więcej tyle co mojej grupie lot z Polski. Koszty przelotów z Cancun do Meksyku są porównywalne, jednak samolotem nie mogę zabrać w kieszeniach kilku przedmiotów niezbędnych na dalszej trasie, jak choćby nóż, widelec czy korkociąg. Poza tym lubię jeździć przez Sierra Madre, nawet nieprzyjemnie woniejącym autobusem ADO, w którym zwykle szwankuje toaleta, dławiąc publikę aż po fotel kierowcy. Tym razem był to pasażer nietrzymający moczu…

meksyk mexico cdmx miasto wycieczki wyprawy zwiedzanie meksyku polski przewodnik
Noc przy zocalo, centralnym placu Ciudad de Mexico (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Z dworca TAPO na Aeropuerto Internacional Benito Juárez, jest kilkanaście minut metrem. Podróż metrem w CDMX to zawsze trochę przygoda. Nie żebym nie czuł się tu bezpiecznie. Po prostu trzeba mieć oczy otwarte, czuć wibracje otoczenia i… nie wyglądać jak gringo. Pamiętam, kiedy pierwszy raz w Tulum jakiś Jankes wziął mnie za Meksykanina. Śmieję się z tego do dzisiaj. Z metra na lotnisko jest jeszcze kawałek, który można przejść pieszo w jakieś 20-30 minut, albo podjechać kolektywką.

meksyk mexico cdmx miasto wycieczki wyprawy zwiedzanie meksyku polski przewodnik
Ultrabarokowe zdobienia portalu w stylu churrigueresque (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Spotkanie na lotnisku

Oczywiście wybieram spacer. A to z uwagi na stragany z żarciem, które znajdują się po drodze. Europejczykom pewnie przypominałyby slumsy – gęsto upakowane namioty, zrobione z tego co pod ręką, a czasem i co pod nogą, opalane gazem, z papierem lub folią, w którą, zamiast mycia, oprawiane są jednorazowo plastikowe naczynia i z krzesełkami, które lepią się do siedzeń. Ja jednak lubię jeść w takich miejscach, pośród normalnych ludzi…

meksyk mexico cdmx miasto wycieczki wyprawy zwiedzanie meksyku polski przewodnik
Pozornie puste ulice Centro Historico (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Zachodziło już Słońce, więc po drodze przystawałem parę razy, dla zrobienia zdjęć. Nie, nie boję się tutaj wyciągać aparatu, choć może igram z ogniem. Na lotnisku w CDMX są chyba najlepsze kursy wymiany walut w całym Meksyku. Najgorsze również – zależy na jaki kantor się trafi. Nim grupa dobrała się do bagażu, zdążyłem jednak wyrobić sobie zdanie. Dobrze, bo dolar stał ostatnio niepokojąco nisko. Właściwie leżał i kwiczał, czołgał się w stronę toalety, by czule objąć muszlę zielonymi rękoma. Trzęsie się to imperium… Podróż zaczęliśmy zatem od wymiany walut po zadziwiająco dobrym kursie, jak na te trudne czasy. Dopiero potem wyszliśmy na zewnątrz, gdzie przyszła pora powitań z żarem i wilgocią meksykańskiego Altiplano.

meksyk mexico cdmx miasto wycieczki wyprawy zwiedzanie meksyku polski przewodnik
Noc przy zocalo, centralnym placu Ciudad de Mexico (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Cienie…

Spacer przez tę samą okolicę z walizką, podobnie jak jazda metrem, nie jest już tak samo rozsądny. Walizka krzyczy z dala – halo, turysta, chodzący ATM… Nic to. Widzę, że metro robi wrażenie na tych, którzy jadą nim tu po raz pierwszy 😉 Obskurny hotel na obrzeżach Centro Historico – dzielnicy z najciekawszą i najbardziej klimatyczną postkolonialną architekturą o kilka przecznic od stacji Templo Mayor. Prawie puste o tej porze ulice. Gdzieniegdzie w cieniach przemykają… „cienie”. Głodnymi oczyma przypatrują się błyszczącej w półmroku walizce, pewnie i długim blond włosom… Mam nadzieję, że również moim butom.

meksyk mexico cdmx miasto wycieczki wyprawy zwiedzanie meksyku polski przewodnik
Puste ulice Centro Historico nocą (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Pora na salsę oraz queso fundido

Pokój z oknem na widok… tu na podziemny parking. Nic to, jak mawiał płk. Jerzy Michał – nie ja akurat w ostatniej chwili chciałem zmieniać hotel. Okolica nie zachęcała może do spacerów, jednak duch przygody pozwolił nam tylko na szybki prysznic i już ruszaliśmy w drogę. Idziemy najpierw coś zjeść, w odwrotnym kierunku, w stronę centrum. Na Plaza de la Independencia – centralny plac miasta mamy stąd ledwie kilka przecznic. Tylko pobieżnie znałem okolicę, więc idę gdzie nos poprowadzi.

comida cocina meksyk jedzenie cdmx mexico chilango queso fundido salsa tortilla guacamole miasto wycieczki wyprawy zwiedzanie meksyku polski przewodnik
Queso fundido, tortille z guacamole i salsa (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Wkrótce wchodzimy tam skąd dobiegają najciekawsze zapachy. Sympatyczny Chilango namawia mnie na queso fundido – roztopiony ser. Zgadzam się, słysząc już pierwsze słowo – ser. Kątem oka chciwie popatruję na różnokolorowe salsy, eksponowane na stolikach. Jest guacamole i kosz ciepłych tortillas. Do picia standard: jamaica i horchata, na micheladę i pulque przyjdzie jeszcze czas. Przed knajpą zatrzymuje się policyjny samochód. Zawsze nieco nerwowo reaguję na policyjne mundury – bardziej nerwowo niż na „cienie”, bo znam niedobre opowieści o nich. Żadnych dobrych akurat, a bardzo złe również. Dość mechanicznie przypominam na głos, że służbom mundurowym nie robi się zdjęć 😉

El Zócalo: renesans, barok, klasycyzm i ultrabarok czyli churrigueresque

meksyk mexico cdmx miasto wycieczki wyprawy zwiedzanie meksyku polski przewodnik zocalo
Noc na zocalo, centralnym placu Ciudad de Mexico (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Kontynuujemy spacer na Plaza de la Constitución. El Zócalo, jak przyzwyczaiłem się je nazywać. Pora na zapoznanie z katedrą, w której zaplanowaliśmy coś na kolejne dni. Trafiamy na końcówkę jakiegoś obrzędu – procesji, która odbywała się na zewnątrz. Koniec drogi krzyżowej, jak zaraz słyszę od lepiej zorientowanych w temacie… Rząd postaci w kapturach i długich płaszczach rodem z późnego średniowiecza. W tle stoi pięknie oświetlona eklektyczna katedra. Budowana prawie 250 lat, miesza elementy renesansu, baroku oraz klasycyzmu. Zakapturzeni robią dobry klimat pod zbliżającą się Wielkanoc. Tak, zgodnie z życzeniami tę wyprawę po centralnym i północnym Meksyku zaczynamy od obchodów Świąt Wielkanocnych…

meksyk mexico cdmx miasto wycieczki wyprawy zwiedzanie meksyku polski przewodnik
Catedral Metropolitana de la Asunción de la Bienaventurada Virgen María a los cielos – najstarsza katedra w całym Meksyku (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Catedral Metropolitana de la Ciudad de México… Catedral Metropolitana de la Asunción de la Bienaventurada Virgen María a los cielos… to najstarsza katedra w całym Meksyku. Pięcionawowy moloch o dwóch wysokich na 67 m, szeroko rozstawionych wieżach. Budowana w latach 1573-1813, wzniesiona na skąpanych w azteckiej krwi ruinach ich stolicy Tenochtitlan i z indiańskich podatków, stoi od dnia konsekracji o krok od zawalenia.

meksyk mexico cdmx miasto wycieczki wyprawy zwiedzanie meksyku polski przewodnik church kościół tabernakulum
Sagrario Metropolitano – Tabernakulum, ultrabarokowa świątynia na zocalo, jeden ze sztandarowych przykładów churrigueresque (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Z prawej strony przylega do niej Sagrario Metropolitano – Tabernakulum o przepięknej ultrabarokowej fasadzie. Wspaniały przykład churrigueresque – stylu przepakowanego kunsztownie wykonanymi zdobieniami w skali mikro i tym najbardziej przypominającego mi majański Chenes. Zbudowany z tezontle – czerwonej porowatej skały wulkanicznej jest połączony z katedrą poprzez jedną z kaplic. To sceneria na jutrzejsze obrzędy…

#SolarEclipseRun2024 #ZapiskiNiepozorne

Vallecillos – tam gdzie kończy się asfalt… Opuszczona wioska w Durango

Durango Meksyk archeowyprawy Vallecillos atardecer sunset zachód Słońca

Solar Eclipse Run 2024, Meksyk, Durango, de Ojuela, Mapimi, Vincente Suarez, Grutas del Rosario, Vallecillos, Cerro Colorado de Piedra Caliza, Salamanca, Juan E. Garcia, Los Angeles, Gomez Palacio, Torreon, Coahuila, astrofotowyprawy, zaćmienie Słońca, archeowyprawy

Durango Meksyk Mexico Vallecillos krajobraz landscape mountains góry, pustynia Chihuahua
Pustynia Chihuahua, drogi i bezdroża Durango w północnym Meksyku (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Zaćmienie Słońca to zjawisko wyjątkowe i nie tylko astronomiczne. Poza troglobiontami –stworzeniami żyjącymi w jaskiniach oraz ekstremofilami z oceanicznych głębin żyjących w okolicach kominów geotermalnych życie na Ziemi jest uzależnione od Słońca. Od chwili narodzin aż do śmierci tętni w jego rytmie. Bez ostrzeżenia pozbawione Słońca stwierdza, że otacza je nagle inna, niezrozumiała rzeczywistość. Dla istot, których mózgi racjonalizują w tle ustawicznie wszystko to, co jest dla nich niewygodne, niezrozumiałe bądź przykre, nagłe znalezienie się w takim zupełnie innym świecie to przeżycie mistyczne. Miałem za sobą przedsmak takiego wydarzenia, obserwując obrączkowe zaćmienie Słońca w 2023 roku. Na oprawę tamtego spektaklu wybrałem piramidy Majów na stanowisku archeologicznym Becan (Campeche, Meksyk, Jukatan). Nic dziwnego, że na całkowite zaćmienie Słońca również postanowiłem poszukać wyjątkowego miejsca – wybrałem Vallecillos w stanie Durango, w Meksyku.

Durango Meksyk archeowyprawy Canon de Fernandez yucca jukka pustynia Chihuahua
Sierra Madre, Durango, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Północna część Meksyku nie jest tak obfita w stanowiska archeologiczne jak Mezoameryka. W trakcie podróży na północ udało nam się wprawdzie zwiedzić kilka niesamowitych miejsc, jak Tancama w stanie San Luis Potosi czy La Quemada w stanie Zacatecas. W planach mieliśmy jeszcze Las Labradas w stanie Sinaloa i La Ferreria w Durango, jednak tutaj, na pograniczu stanów Coahuilla i Durango nie mogłem liczyć na nic równie godnego. Pozostawała przyroda, piękne krajobrazy, góry – wszechobecne tu Sierra Madre, byle nie za blisko tak, by nie było chmur. Po zakończeniu przygód na wiszącym moście de Ojuela w kanionie obok nawiedzanego przez kosmitów Mapimi, wyruszyliśmy więc okrężną drogą powrotną do Torreon w poszukiwaniu takiego właśnie miejsca.

Mapimi i kosmici na pustyni Chihuahua

Durango Meksyk archeowyprawy Vallecillos
Vallecillos, Durango, Meksyk, pustynia Chihuahua (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Szlak nasz prowadził na zachód, drogą federalną 30, przez miasteczko Mapimi położone wśród gór. Tuż za nim jednak odbiliśmy na południe. W planie miałem szpilkę na mapie – niewielkie osiedle Vallecillos. Wedle mojego rozeznania miała to być równina z łańcuchami górskimi po czterech stronach świata. I tak jak chciałem – nie za blisko, dając szansę na jak najczystsze niebo. Ku memu zaskoczeniu jednak, wkrótce skończył się asfalt, zamieniając się w drogę z luźno rozrzuconego kamienia. Tego nie było w planach!

Do Torreon, odległego o ponad 80 km, czy wspomnianego Vallecillos czekał nas ładny kawał drogi. Z mapy wnioskowałem, że jeśli cała trasa przed nami wyglądać będzie w ten sposób, do Vallecilos musimy przejechać po kamieniach ponad 30 km, a potem jeszcze jakieś 20 km do drogi federalnej 49. Nie było sensu zwlekać, jeśli chcieliśmy znów zobaczyć asfalt przed zachodem Słońca. W górach zachody przychodzą zwykle wcześniej…

Durango Meksyk Mexico Vallecillos krajobraz landscape mountains góry
W okolicach Vincente Suarez, Durango, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Tak dotarliśmy do pełnego życia, zlokalizowanego przy głównej drodze Vincente Suarez. Ostatnie miejsce, w którym można byłoby kupić coś do jedzenia, lub spytać o wachę, albo o kosmitów. Nie chciałem pytać o drogę, jedzenia, picia i benzyny mieliśmy ile trzeba, tak nawet żeby zostać na noc gdzieś w terenie, a na rozmowy o UFO nie miałem dzisiaj nastroju. Ludzie spoglądali na nas z zainteresowaniem, które mogło być równie zdrowe jak i niebezpieczne. Długie blond włosy na prawym siedzeniu musiały rzucać się w oczy, niewielkie chińskie auto w krainie półciężarówek najpewniej również. Może i nawet obstawiali za ile kilometrów będzie można szukać rozwalonego samochodu? Przecież jesteśmy w Durango, stanie „uważajcie tam na siebie” i „ja bym tam nie jechał, choćby mi płacili”. Przejechałem na tyle wolno, by nie podnosić pyłu, ale nie na tyle, bo komuś mogło przyjść do głowy, że zastanawiam się nad drogą. Stary odruch z niektórych polskich miast…

Na pustyni Chihuahua

Durango Meksyk Mexico Vallecillos krajobraz landscape mountains góry yucca juka
Juki i roślinność pustyni Chihuahua w Durango na północy Meksyku (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Po obu stronach horyzont zasłaniały góry, zaś od drogi do gór ciągnęły się pastwiska. Konie, bydło, groteskowo kwitnące juk, sterczące na zdrewniałych kaudeksach, a czasami kaktusy. Słońce gotowało się już powoli do zanurkowania w jaskini. Tym bardziej zależało mi, żeby jak najszybciej dotrzeć do Vallecillos, a najlepiej na drugą stronę, do drogi federalnej z porządną nawierzchnią. Bonusem mógł być zachód Słońca, jednak ten nie zapowiadał się spektakularnie. Słońce po prostu zniknie za łańcuchem gór w czystym powietrzu bez mgieł, chmur i światłotrysków. Dolina, przez którą jechaliśmy wypełniła się za to miękkim złotem. Skąd moje uprzedzenia do jazdy po kamieniach? Większość moich znajomych ma z tego powodu popękane szyby, więc bardzo chciałem sobie tego wydatku oszczędzić.

Durango Meksyk archeowyprawy Vallecillos
Zachód Słońca nad Sierra Madre i pustynią Chihuahua w Vallecillos, Durango, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Drogowskaz wskazał w bok na Grutas del Rosario – jaskinię krasową, przebogatą w nacieki. Dopóki nie ma tam archeologii to bardzo chętnie, ale akurat nie dzisiaj. Vallecillos zaskoczyło nas ścianami z cegły adobe. Ścianami pozbawionymi okien, dachów i drzwi… Porzucone osiedle, wymarłe nie wiadomo jak dawno temu, ale chyba niedawno. W ogrodach wciąż jeszcze masa żywych, kolorowych kwiatów, o które nikt nie dba. Góry okazały się jednak być w tym miejscu zbyt blisko. Konkretnie jedna: Cerro Colorado de Piedra Caliza. Pojechaliśmy dalej, zanurzając się w rzucany przez nią cień. Zdążymy wydostać się przed zachodem Słońca?

Opuszczona wioska Vallecillos i zachód Słońca

Durango Meksyk archeowyprawy Vallecillos adobe
Vallecillos – opuszczona wioska w Durango na pustyni Chihuahua, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Zdążyliśmy, jednak tak, jak przewidywałem zachód nie był spektakularny. Po drodze wjechaliśmy też na asfalt w osadzie Salamanca. Zrządzeniem losu w miejscu, w którym stanęliśmy było kilka zalanych wodą pól. Wodne ptactwo przemieszczało się wszędzie, żegnając odchodzący dzień. Tuż nad nami przeleciało spore stado ibisów, których pojedyncze sztuki tylko dobrze znałem z rozlewisk Ria Lagartos na odległym Jukatanie.

Ostatnie promienie światła ciepło odbijały się w wodzie. Choć staliśmy na drodze, perymetr był bardzo malowniczy. Szczególnie góra na wschodzie, która w trakcie drogi powrotnej do Torreon zdawała się być z boku jakby przecięta na pół. W ten sposób Słońce samo wybrało nam miejsce na jutrzejszy fenomen. Gdzieś między Salamanca a Juan E. Garcia, gdzie wyczaiłem stację benzynową z dość dobrą ceną za paliwo. Będzie jak znalazł na napełnienie baku przed czekającym nas po zaćmieniu dwustukilometrowym rajdem przez Durango.

Durango Meksyk archeowyprawy Vallecillos atardecer sunset zachód Słońca
Zachód Słońca w Dolinie Vallecilllos, nieopodal Jose E. Garcia. Durango, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Wracając do Torreon w stanie Coahuila, przejechaliśmy po raz drugi przez Los Angeles – miejscowość, w której podziwiałem wczorajszy zachód Słońca, tankując oraz Gomez Palacio – ostatnie miasto w Durango, graniczące z Torreon przez wysychającą rzekę Nazas i dlatego znacznie częściej obecne na drogowskazach. Na przedmieściach przywitała nas ta sama, podświetlona na niebiesko wieża Eiffle’a. Bez względu na to jak bardzo wolno starałem się przejechać, na moście przez rzekę strzeliła mi fotkę kamera. Ta sama – najwyraźniej rejestrowała wszystkich wjeżdżających. Uspokoiło mnie to odpychając wizję mandatu.

Durango Meksyk archeowyprawy Vallecillos ibis ptak bird góra picacho
Ibisy na tle Cerro de la Ballena / Picacho, Durango, północny Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Powrót do El Torreon

Na nocleg stanęliśmy w prawdziwym meksykańskim motelu – takim z pokojami rozmieszczonymi dookoła parkingu. Nie było gdzie zagotować wody, ale sprytny majordomus zaprowadził mnie do buchającej gorącą wilgocią pralni. Tutaj wśród kręcących się bębnów stała mikrofalówka. Niepodłączona nawet… Ucieszyłem się, mogąc zrobić z niej użytek, bowiem zaczął mnie męczyć pewien nawracający problem i chciałem przyrządzić sobie lekarstwo. Nie pamiętam co jedliśmy na kolację – wieczór upłynął pod znakiem ładowania baterii, czyszczenia obiektywów, matryc i sprawdzania kart. Wyprawa Solar Eclipse Run 2024 zbliżała się do maksimum.

Durango Meksyk archeowyprawy Vallecillos atardecer sunset zachód Słońca
Zachód Słońca w Dolinie Vallecilllos, nieopodal Jose E. Garcia. Durango, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2024)

#SolarEclipseRun2024

Tajemnice Jukatanu + Chichen Itza (12 dni)

chichen itza piramida kukulkana wycieczki z polskim przewodnikiem tajemnice Jukatanu Meksyk

Meksyk, Jukatan, Riviera Maya, Quintana Roo, Yucatan, Campeche, Merida, Chichen Itza, Calakmul, Becan, Coba, Tulum, Dzibanche, Ria Lagartos, wycieczka z polskim przewodnikiem, ruiny Majów z archeologiem

Meksykańska kuchnia, dzika przyroda, tajemnicze ruiny Majów 🖖🤠🌴 Wyprawa objazdowa Tajemnice Jukatanu wokół meksykańskiej części półwyspu 🌎 😎

Tajemnice Jukatanu tulum archeowyprawy meksyk jukatan zwiedzanie wycieczki

Zapraszamy na wyjątkową wyprawę z cyklu Tajemnice Jukatanu w wersji poszerzonej o ruiny Chichen Itza i nieco chilloutu na końcu. W programie kilkanaście stanowisk archeologicznych, w tym te z największymi piramidami dostępnymi w meksykańskiej części Jukatanu – w stolicy Królestwa Węża, Calakmul 🐍 tajemnicze cenoty i otoczone lasem laguny, skryte w ciszy wśród drzew 🌵🤠

Wyprawę prowadzi polski archeolog-majanista, mieszkający na stałe w Meksyku 🖖🤠 Zobaczymy wspólnie:

👉 ruiny Zama w Tulum – najpiękniej położone stanowisko archeologiczne na Ziemi
👉 ruiny Majów na terenie rezerwatu biosfery Sian Ka’an
👉 śródleśną lagunę, gdzie będziemy mogli się kąpać w słodkiej wodzie
👉 jedyny kościół na świecie zbudowany rękoma jeńców hiszpańskiego pochodzenia, wziętych do niewoli przez Majów w trakcie wielkiej insurekcji 1847-1935
👉 ruiny Chaacchoben – dużego miasta z tzw. korytarza architektury Peten na północy pólwyspu
👉 ruiny Limones – kolejny przykład architektury Peten
👉 ruiny Dzibanche – pierwszej klasycznej stolicy Drugiego Królestwa Węża
👉 ruiny Kinichna – przykład architektury triadycznej z potężną piramidą (na którą można się wspinać! 😉 ) wystającą wysoko ponad korony drzew
👉 ruiny Becan – miasta pełnego zakamarków i ukrytych przejść, z mieszanką stylów architektury Peten i Rio Bec
👉 ruiny CX1 – ukrytego w głębokiej selwie stanowiska z mieszanką aż trzech stylów architektury Rio Bec, Chenes i Puuc – zdaniem przewodnika absolutny top Jukatanu
👉 ruiny Calakmul – drugiej stolicy Drugiego Królestwa Węża – najpotężniejszej hegemonii majów okresu klasycznego
👉 Wulkan Nietoperzy – przyrodniczy fenomen kilku milionów osobników wylatujących spiralą z głębokiego leja krasowego
👉 ruiny Xpuhil I – interesujący przykład architektury Rio Bec ze słynnym Pałacem Trzech Wież
👉 ruiny Hochob – wspaniały przykład architektury Chenes
👉 ruiny Edzna, potężnego miasta z wielkim Pałacem Pięciu Pięter
👉 kolonialną architekturę Campeche – jedynego miasta Mezoameryki otoczonego fortyfikacjami miejskimi, zbudowanymi przeciwko słynnemu Bractwu Wybrzeża i Republice Piratów
👉 ruiny CX2 – potężnego miasta ukrytego głęboko w selwie, z ogromnym pałacem i rozległymi kwartałami rezydencyjnymi w stylu Puuc, gdzie będziemy mogli poczuć się jak odkrywcy! 😉
👉 ruiny Kabah – wspaniały przykład stylu architektonicznego Puuc
👉 kolonialna architektura w Merida z domem konkwistatora Jukatanu
👉 ruiny Chichen Itza – jednego z 7 nowych cudów świata
👉 ruiny Chichen Viejo – oddanego niedawno dla zwiedzających satelitarnego stanowiska Chichen Itza z limitowanym wstępem
👉 krokodyle, flamingi oraz dziesiątki innych gatunków ptaków na rozlewiskach Ria Lagartos, gdzie serwujemy sobie aż dwa wypłynięcia w porach największej aktywności przyrody przy malowniczym wschodzie i zachodzie Słońca 🦩🦩🦩🐊🐊
👉 tajemniczą podziemną cenotę z największym podwodnym cmentarzyskiem Majów
👉 śródleśną lagunę w majańskim rezerwacie małp, gdzie spotkamy się z h’menem i będziemy mogli zmyć z siebie trudy podróży
👉 skryte w lesie używane i nieużywane majańskie ołtarze
👉 ruiny Coba ze stelami, które opisują wydarzenia wykraczające daleko wstecz przed powstanie obecnej wersji Wszechświata ⭐️
👉 słoneczną plażę w Cancun 🐬🌞🌴

👆 Stanowiska CX1 i CX2 oczywiście mają swoje nazwy 😉 Jednak nie trafiają tam biura podróży i rzadko spotykamy tam kogokolwiek, więc dla komfortu naszych gości wolimy żeby tak pozostało 🤗

To wszystko w promocyjnej cenie 1950 USD / os. + przelot z Polski 🖖🤠🌴 (normalna cena od stycznia 2025 – 2250 USD / os).

Koszt obejmuje wszystkie noclegi, bilety wstępu oraz transfery z lotniskowymi włącznie 🙂

Najbliższe terminy: 15-27 listopada, 26 listopada – 7 grudnia oraz 6 – 17 grudnia 👆🤠
Kolejne: 7-18 stycznia 2025, 17-29 stycznia i 28 stycznia – 8 luty 2025 (2250 USD / os.)

Wyprawy realizujemy w kameralnych grupach (max 6 osób!!!), decyduje kolejność zgłoszeń. Informacje i rezerwacje WhatsApp +52 984 876 1504 lub email: archeoprzewodnik@gmail.com

Tajemnice Jukatanu – fotorelacja z wyprawy

Meksyk, Jukatan, Riviera Maya, Quintana Roo, Campeche, Yucatan, wyprawa, zwiedzanie z polskim przewodnikiem, ruiny Majów z archeologiem, dzika przyroda Meksyku, Tajemnice Jukatanu

Tajemnice Jukatanu to najlepszy sposób na gruntowne zapoznanie się z archeologiczną przeszłością prekolumbijskich cywilizacji Mezoameryki, dziką przyrodą Meksyku i smakowitą meksykańską kuchnią. Zapraszamy na fotorelację z drugiej wyprawy po Meksyku polskiego centrum nurkowego Lionfish z archeowyprawy.pl 🖖🤠🌴

Tajemnice Jukatanu (3 dni)

Chichen Itza, Coba, Izamal, RIa Lagartos dzika przyroda Meksyku, ruiny Majów i egzotyczna meksykańska kuchnia – trzydniowy rajd po północno-wschodniej części półwyspu Jukatan, Meksyk, wycieczka, polski przewodnik, wycieczki, zwiedzanie z polskim przewodnikiem

Tym, którzy mają mniej czasu, ale chcieliby poznać najwspanialsze klejnoty północnej części półwyspu Jukatan w Meksyku oferujemy trzydniowy rajd w klimacie Tajemnice Jukatanu. W ciągu trzech dni optymalnie zaserwujemy w programie to co proponowane jest zwykle w ramach kilku jednodniowych wycieczek. Zachowujemy przy tym własne, wypracowane poprzez lata doświadczeń podejście, zapewniając poznawanie Meksyku na najwyższym poziomie, jak: 4 godziny na Chichen Itza zamiast jednej, czy dwa wypłynięcia na Ria Lagartos w czasie, gdy przyroda jest najbardziej aktywna, zamiast jednego w najgorszej pod tym względem części dnia 🖖🤠🌴

Ria Lagartos krokodyl tajemnice Jukatanu Meksyk wycieczki z polskim przewodnikiem
Krokodyl meksykański (Crocodylus moreleti) na popołudniowym rejsie na Ria Lagartos (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Jakie tajemnice Jukatanu znajdą się w programie naszej trzydniowej wycieczki? Ruiny Chichen Itza – obwołane jednym z siedmiu nowych cudów świata, potężna piramida Nohoch Mul w Coba – najwyższa na północnych Nizinach Majów, stele, które sięgają wstecz do wydarzeń sprzed 28 kwintylionów lat (to długo przed powstaniem naszego Wszechświata), a którym mylnie przypisywano przepowiadanie końca świata w roku 2012 (Majowie nigdy nie przewidywali żadnego końca świata, ale o tym więcej w trasie), ogromne piramidy, na które wciąż można wchodzić.

Izamal piramida Kuk Mo tajemnice Jukatanu wycieczka wycieczki z polskim przewodnikiem
Potężna piramida K’uk’ Mo’ w Izamal – z dołu nie widać oczywiście szczytu (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Zobaczymy też kolonialną architekturę Żółtego Miasta – Izamal i Valladolid. Wreszcie, wypłyniemy dwukrotnie w rejs na spotkanie z krokodylami i dzikim ptactwem na rozlewiskach Ria Lagartos. Można tu obserwować flamingi przygotowujące się w olbrzymich stadach na swój sezon godowy, stada białych pelikanów dzioborogich zlatujących tu na lęg aż z Kanady, tutejsze pelikany brązowe, kilka gatunków czapli i żurawi, czarnostrzębie, rybołowy, perkozy i masę innych gatunków ptaków oraz skrzypłocze – pożądane w medycynie organizmy reliktowe z błękitną krwią zabójczą dla bakterii.

archeowyprawy Meksyk Jukatan tajemnice Jukatanu laguna rezerwat Majów
Zachód Słońca nad laguną w śródleśnym rezerwacie Majów (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Zobaczymy tak wiele jak to tylko możliwe w ciągu trzech dni. Na koniec złożymy wizytę w majańskim rezerwacie małp. Żyją tu oba ich jukatańskie gatunki: czepiaki i wyjce. Opuścimy się do cenoty, na dnie której zalega 120 szkieletów – to jedno z największych znanych cmentarzysk Majów, w którym nasz przewodnik miał szczęście pracować. Zobaczymy zatem na niepublikowanym nigdzie filmie co skrywa tajemnicza tafla wody – portalu w zaświaty Majów. Wykąpiemy się w lagunie i spotkamy z h’menem (majańskim szamanem).

Program wycieczki Tajemnice Jukatanu (3 dni):

=> dzień 1

W pogoni za marzeniami ARCHEOWYPRAWY 2023

archeowyprawy meksyk gwatemala belize wyprawy wycieczki zwiedzanie meksyku polski przewodnik polskim przewodnikiem przemek trzesniowski
ARCHEOWYPRAWY 2023 – Meksyk, Belize, Gwatemala, Anglia

Rok 2023 w ALPHADIVERS obfitował oczywiście we wspaniałe ARCHEOWYPRAWY ale również w emocjonujące wydarzenia astronomiczne 👌😎 Rok rozpoczęliśmy od dłuższego dwutygodniowego objazdu meksykańskiej części półwyspu Jukatan, który przeciągnęliśmy na Belize i Peten w Gwatemali. Wyprawa dotarła aż do Tikal, gdzie spędziliśmy trzy dni, uczciwie zwiedzając stanowisko. Stało się to inspiracją do napisania czterech artykułów dotyczących historii Tikal, które ukazują się na portalu „Archeowieści„. Kulminacją rajdu był jednak tygodniowy rejs po Morzu Karaibskim pod banderą Na żagle z Hołkami – jeśli szukacie dobrych rejsów, nie tylko po Karaibach, to nie szukajcie dalej 🖖🤠

Kolejne wyprawy objazdowe po meksykańskiej części półwyspu Jukatan były już łączone z nurkowaniem kawernowym. Meksykańskie Cenoty to niewątpliwie najwspanialsze nurkowiska na Ziemi pod względem gry świateł i wystroju wnętrz. Najbardziej cieszyła jednak zrealizowana przy tej okazji zaległa podróż poślubna – gorące pozdrowienia dla Ani i Mateusza 🖖🤠 Było wiele okazji do rozmów o architekturze, w trakcie przemierzania regionów: Rio Bec, Chenes i Puuc. Nie zabrakło też wielkich piramid w stylu Peten w Becan czy Calakmul. Pamiątkę z tej podróży już zawsze można będzie znaleźć w „Archeologii Żywej” 3 (98) 2023.

ASTROWYPRAWY ALPHADIVERS to nowa jakość na rynku 👌😎 Udało nam się zrobić wspaniałe zdjęcia obrączkowego zaćmienia Słońca nad Meksykiem w Becan. Rozpaliło to apetyt na fenomeny astronomiczne. Nic więc zatem dziwnego, że w kwietniu 2024 planujemy kolejną astrowyprawę, tym razem na całkowite zaćmienie Słońca nad północnym Meksykiem, zaś w międzyczasie udało nam się odwiedzić archeoastronomicznie Stonehenge, a następnie śladami Johannesa Keplera i Tychona Brache Pragę. Jesienią sporo czasu spędziliśmy w rezerwacie Sian Ka’an, gdzie prócz niezwykłej turystyki znalazł się wreszcie jakiś czas i na ruiny Majów. W 2023 wspólnie realizowaliśmy marzenia i tego samego życzymy Wszystkim w bieżącym roku 2024 ✨🖖🤠🌴

Merida

katedra merida kosciol church cathedral ildefonso

Meksyk, Jukatan, wycieczki, polski przewodnik, zwiedzanie Meksyku z polskim przewodnikiem, Merida, stan Yucatan

Merida to stolica stanu Yucatan i największe miasto na półwyspie Jukatan, tak w jego meksykańskiej, jak belizeńskiej czy gwatemalskiej części. Miasto, podobnie jak Campeche i Valladolid, zostało założone przez Francisco de Montejo – syna (El Mozo), konkwistadora z rodu de Montejo. Zbudowano je na gruzach olbrzymiego majańskiego miasta T’ho z materiału pochodzącego z piramid i świątyń Majów.

O T’ho wiemy tyle, że było większe niż Izamal, które za czasów Majów miało aż 75 km2 i było najprawdopodobniej największym z miast tej cywilizacji. Potężne platformy i piramidy T’ho zostały, niestety, rozebrane, zaś materiał uzyskany w ten sposób posłużył do budowy katedry, kościołów i pałaców kolonialnego miasta Merida.

Merida – kolonialna architektura

architektura, kolonialna, merida, meksyk, jukatan, zwiedzanie, meksyku, wycieczki, wyprawy, mexico, yucatan, colonial, architecture
Arkady przy zocalo. Kolonialna architektura w Merida, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2020)

Kolonialne Merida charakteryzuje się prostokątnym układem jednokierunkowych ulic. Sercem tego systemu jest centralny plac z katedrą i głównym pałacami miasta. W Merida znajdują się dwa wspaniałe muzea z bogatymi kolekcjami artefaktów cywilizacji Majów. Są to: Gran Museo del Mundo Maya i Museo Regional de Yucatán, Palacio Cantón. Oba zdecydowanie zasługują na wizytę, o ile zdecydujecie się, by zatrzymać się na dłużej w mieście. Jeśli nie, kolonialne centrum Merida zasługuje co najmniej na wieczorny spacer wokół zocalo i pod gmachem opery.

casa, montejo, architektura, kolonialna, merida, meksyk, jukatan, zwiedzanie, meksyku, wycieczki, wyprawy, mexico, yucatan, colonial, architecture
Kariatydy na elewacji Casa de Montejo, domu Francisco de Montejo (El Mozo), konkwistadora Jukatanu, Merida, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Merida – Białe Miasto

canton, palacio, architektura, kolonialna, merida, meksyk, jukatan, zwiedzanie, meksyku, wycieczki, wyprawy, mexico, yucatan, colonial, architecture
Palacio Canton, gdzie mieści się jedno z dwóch interesujących muzeów cywilizacji Majów w Merida, Jukatan, Meksyk. Piękna kolonialna architektura w stylu hiszpańskiego baroku (fot: P.A. Trześniowski 2020)

Merida, zwane było niegdyś Białym Miastem. Była to stolica gospodarczego imperium, którego głównym skarbem okazało się włókno agawy sizalowej (Agave sisalana). Zwano je w tamtych czasach zielonym złotem. Produktami z włókna agawy były sizal i henekwen, ten drugi wyrabiany (Agave fourcroydes). Liście agawy sizalowej mogą mieć do dwóch metrów długości, a jej quiote (słup kwiatostanu, który wystrzeliwuje z rośliny w ciągu zaledwie kilkunastu dni) nawet dziesięć metrów. Pręt agawy obsypany jest tysiącami drobnych kwiatów.

architektura, kolonialna, merida, meksyk, jukatan, zwiedzanie, meksyku, wycieczki, wyprawy, mexico, yucatan, colonial, architecture
Arkady przy zocalo. Kolonialna architektura w Merida, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Sizalowe imperium

Jukatan rozkwitł wielkimi fortunami. Miasto Merida, jako jedno z pierwszych na Ziemi mogło sobie pozwolić na oświetlenie elektryczne. Fortuny te jednak równie szybko zgasły, kiedy na początku XX stulecia wynaleziono syntetyk – o wiele tańszy polipropylen, który wyparł włókno naturalne. Sizalowy biznes podzielił los brazylijskiego imperium kauczuku. Podróżując przez północną i zachodnią część półwyspu, zobaczycie dziesiątki porzuconych sizalowych hacjend…

Gdzie kupić hamak…?

W Merida dziś wciąż można kupić doskonałe sizalowe kapelusze. Jeśli chcecie przywieźć z Meksyku hamak z sizalowego włókna, to również nie znajdziecie lepszego miejsca na zakupy. Z sizalu wyrabia się tradycyjnie liny, sznurki, maty, plecionki, kapelusze, dywany worki oraz tarcze do darta. Włókno jest w miarę odporne na działanie słonej wody. Sizal jest alternatywą dla azbestu oraz włókien szklanych. Największe uprawy sizalu są obecnie w Brazylii, Tanzanii, Kenii, na Madagaskarze, w Chinach i w Wenezueli.

pok-ta-pok, pitz, pelota, pilka, gra, merida, meksyk, jukatan, zwiedzanie, meksyku, wycieczki, wyprawy, mexico, yucatan, ballgame
Pitz – majańska rytualna gra w piłkę, zwana też z hiszpańska pelota, albo pok-ta-pok, Merida, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2019)

Wycieczki do Merida

Przez Merida przejeżdżamy zwykle w pogoni za pelikanami, po drodze nad rozlewiska Ria Celestun. Zatrzymujemy się też tutaj na nocleg w takcie tygodniowych i dwutygodniowych wycieczek objazdowych dookoła meksykańskiej części półwyspu Jukatan => Tajemnice Jukatanu. W pobliżu znajdują się wspaniałe ruiny Dzibilchaltun oraz epicentrum krateru Chicxulub, będącego pamiątką po uderzeniu meteoru, który 66 mln lat temu położył kres panowaniu gadów na Ziemi 🖖🤠🌴

Informacje i rezerwacje: +52 984 876 1504 (WhatsApp) lub archeoprzewodnik@gmail.com

Valladolid

Valladolid Meksyk tajemnice Jukatanu wycieczka wycieczki z polskim przewodnikiem

Meksyk, Jukatan, wycieczki, polski przewodnik, zwiedzanie Meksyku z polskim przewodnikiem, Valladolid

Valladolid to, obok Campeche i Merida, jedno z trzech miast założonych na półwyspie Jukatan przez jego konkwistadorów z rodu de Montejo. Miasto odznacza się piękną kolonialną architekturą i klimatycznym zocalo, na którym Majowie często odprawiają tańce.

maya, kultura, tance, wycieczki, wyprawy, zwiedzanie, meksyku, valladolid, jukatan, meksyk, mexico, yucatan, culture
Majańskie tańce na zocalo w Valladolid, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Kolonialne Valladolid powstało na gruzach majańskiego miasta Zaci. Tutaj również rozpoczęła się wielka insurekcja Majów (1847-1935), od egzekucji przez Jukateków jednego z domniemanych przywódców przyszłego majańskiego powstania. Na wieść o tej zbrodni powstanie rzeczywiście wybuchło…

zocalo, fontanna, wycieczki, wyprawy, zwiedzanie, meksyku, valladolid, jukatan, meksyk, mexico, yucatan, culture, fountain
Fontanna na zocalo w Valladolid, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2020)

Valladolid odwiedzamy zwykle w drodze do Ria Lagartos, Chichen Itza, Mayapan, Yaxuna, Gruta de Balankanche czy Ek Balam, ale można również zatrzymać się tu na kilka dni i wskoczyć do lokalnej dość monumentalnej cenoty Zaci 🖖🤠🌴

Informacje i rezerwacje: +52 984 876 1504 (WhatsApp) lub archeoprzewodnik@gmail.com

San Francisco de Campeche

Meksyk, Jukatan, wycieczki, polski przewodnik, zwiedzanie Meksyku z polskim przewodnikiem, Campeche, stan Campeche

Campeche to stolica stanu o tej samej nazwie i jedyne miasto w Ameryce Środkowej z zachowanymi fortyfikacjami miejskimi. Ze względu na bogatą historię związaną z epoką piratów i konkwistadorów, przyciąga turystów żądnych, by choć przez chwilę poczuć powiew minionych epok. Czasu krwawych podbojów i pirackich rajdów, które spadały na to bogate, kolonialne miasto. Campeche nie bez powodu ma w herbie okręty i fortyfikacje… Położone na zachodnim wybrzeżu półwyspu Jukatan, nad Zatoką Meksykańską, jest zarazem stolicą stanu o tej samej nazwie.

zachod, slonca, sunset, campeche, san, francisco, meksyk, jukatan, mexico, yucatan, gulf, zatoka
Rybacka łódź przecinająca Słońce zachodzące nad Zatoką Meksykańską w San Francisco de Campeche, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Campeche a podbój Jukatanu

Pierwszy okręt konkwistadorów przybił do wybrzeży Campeche 22 marca 1517 r. Ponieważ była to w ówczesnym hiszpańskim kalendarzu niedziela, dzień pod wezwaniem św. Łazarza, majańskie miasto Can Pech ochrzczono Lazarus. Majowie pokazali Hiszpanom płonący copal i nakazali odpłynąć, zanim się dopali. W 1531 r. do Can Pech powrócił z większą armią Francisco de Montejo (ojciec). Zdobył miasto, jednak gdy przybyły posiłki Majów, uciekł. Can Pech padło dopiero w trakcie kolejnej inwazji 4 października 1540.

Tak od imienia zdobywcy powstało San Franscico de Campeche. W nocy z 8 na 9 listopada 1546 r. w San Francisco de Campeche wybuchło majańskie powstanie i de Montejo ojciec, syn (El Mozo) i siostrzeniec (El Sobrino) oraz cała reszta konkwistadorów musiała ponownie salwować się ucieczką. Hiszpański kronikarz Bernal Diaz del Castillo wspomina, że w 1517 r. Can Pech zamieszkiwało ok. 36 tys. Indian. pod hiszpańskim butem ich liczebność szybko spadła poniżej sześciu tysięcy.

architektura, kolonialna, colonial, architecture, san, francisco, meksyk, jukatan, mexico, yucatan
Słynna calle 59, uliczka rozciągająca się między Puerta del Mar i Puerta de Tierra. Kolonialna architektura starego miasta w San Francisco de Campeche, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Majańskie Ah Kin Pech

Majańskie Can Pech czy Ah Kin Pech oznacza kleszcze pasożytujące na wężach, nie zaś kleszcze i węże, jak chce Wikipedia. Było to dosyć późne miasto, założone po rozpadzie Ligi Mayapan w wyniku wojny rodów Cocom i Xiu, która rozdarła resztki dogasającej cywilizacji na północy Jukatanu w 1441 r. Niecałe sto lat przed konkwistą. Późnopostklasyczne miasto Majów nie musiało znajdować się dokładnie tu, gdzie San Francisco de Campeche. Być może było to stanowisko archeologiczne Acanmul, położone 25 km na północny-wschód.

Piraci z Karaibów

Puerta de Tierra – Brama Morza, jedna z bram w murach miejskich. Zbudowane przeciwko piratom z Karaibów fortyfikacje starego miasta San Francisco de Campeche, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Pierwsze transporty rabowanych dóbr wyruszyły z Nowego Świata do Europy tuż po odkryciu przez Kolumba Ameryk. Hiszpania zachowała monopol na handel z koloniami i szybko stała się najbogatszym państwem w Europie. Przyciągało to na Karaiby piratów i korsarzy z listami kaperskimi państw, które nie były w stanie sobie pozwolić na otwartą wojnę z Hiszpanią. Te konwoje to Srebrne Floty. Po drodze czekały na nie sztormy, piraci i korsarze…

architektura, kolonialna, colonial, architecture, san, francisco, meksyk, jukatan, mexico, yucatan
Kolonialna architektura starego miasta w San Francisco de Campeche, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2021)

W 1661 r. sir Henry Morgan, ten od rumu Jamaica, na czele niewielkiej floty wpłynął do portu w Campeche i złupił dwie wyładowane po reling towarami fregaty handlowe. W Campeche nie było wtedy żadnych okrętów wojennych, ale Morgan nie odważył się jeszcze atakować miasta. Był to początek problemów Campeche z bukanierami. W 1663 r. flota Bractwa Wybrzeża dowodzona przez Edwarda Mansvelta i sir Christophera Myngsa kompletnie złupiła Campeche.

mariachi, san, francisco, meksyk, jukatan, mexico, yucatan
Mariachi na starym mieście w San Francisco de Campeche, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Bractwo zgromadziło 1400 korsarzy i 14 okrętów, ale inni żądni bogactw dołączali do nich po drodze. W efekcie na Campeche spadło ponad 20 okrętów i kapitanowie, jak Henry Morgan czy Abraham Blauvelt. Piraci spędzili w Campeche dwa tygodnie, uwożąc z sobą 14 zdobycznych okrętów i niewyobrażalne bogactwa o wartości miliona reali. Klęska Hiszpanii była tak ogromna, że król Anglii, obawiając się konfrontacji zbrojnej w Europie, zakazał korsarzom kolejnych podobnych rajdów. W 1685 r. Laurens de Graaf ponownie złupił Campeche…

Unikalna kolonialna architektura

architektura, kolonialna, colonial, architecture, san, francisco, meksyk, jukatan, mexico, yucatan
Kolonialna architektura starego miasta San Francisco de Campeche, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2021)

W wyniku napadów Bractwa Wybrzeża. Campeche postanowiono otoczyć murem. Fortyfikacje ukończone w 1792 r. wieńczyły jednak kres pirackich rajdów. W sto lat później wzięły za to udział w wojnach pomiędzy niepodległym od 1821 r. Jukatanem a Meksykiem. Otoczone murami miasto charakteryzuje prostokątna siatka jednokierunkowych ulic, przebiegających między kolonialnymi budynkami o kolorowych elewacjach. Główną arterią starego miasta jest calle 59, która prowadzi między dwiema bramami w dawnych murach miejskich. Są to Brama Morza – Puerta del Mar i położona na drugim końcu Brama Ziemi – Puerta del Firme.

puerta, mar, architektura, kolonialna, colonial, architecture, san, francisco, meksyk, jukatan, mexico, yucatan
Puerta del Mar – Brama Morza, jedna z bram w murach miejskich, zbudowane przeciwko piratom z Karaibów fortyfikacje starego miasta San Francisco de Campeche, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Sercem ufortyfikowanej części miasta jest oczywiście zocalo, które nosi tu nazwę Plaza de la Independencia. Przy placu tym znajduje się katedra Nuestra Señora de la Inmaculada Concepción, główna świątynia miasta. Na środku zocalo znajduje się gazebo, budowla typowa dla kolonialnej architektury Ameryki Środkowej.

kosciol, church, colegio, jose, architektura, kolonialna, churrigueresque, colonial, architecture, san, francisco, meksyk, jukatan, mexico, yucatan
Kopuła dawnej jezuickiej świątyni pod wezwaniem San Jose i jej latarnia morska, kolonialna architektura starego miasta San Francisco de Campeche, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Jednym z najciekawszych budynków Campeche jest zbudowana w stylu Churrigueresque Iglesia de San Juan de Dios – dawna jezuicka świątynia z przylegającym do niej kolegium. Budowla ta, prócz dzwonnicy, zawiera również latarnię morską.

kosciol, church, colegio, jose, architektura, kolonialna, churrigueresque, colonial, architecture, san, francisco, meksyk, jukatan, mexico, yucatan
Określany ultrabarokiem styl architektoniczny Churrigueresque. Dawna jezuicka świątynia pod wezwaniem San Jose, kolonialna architektura starego miasta San Francisco de Campeche, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Do najciekawszych barokowych świątyń Campeche należy położony przy calle 59 kościół św. Rocha (Iglesia de San Roque). Należy on do zakonu Tercjarzy przez co zwany też bywa San Francisquito de la Tercera Orden.

kosciol, church, roque, architektura, kolonialna, colonial, architecture, san, francisco, meksyk, jukatan, mexico, yucatan
Kościół pod wezwaniem San Roque. Kolonialna architektura starego miasta San Francisco de Campeche, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Kolejną świątynią, którą warto odwiedzić jest znajdujący się w pobliżu Bastionu św. Piotra, kościół zakonu Juaninos. Zajmował się on niegdyś opieką nad chorymi i bezdomnymi. Fasada w górnej części ma nietypowy kształt trapezu, z małą dzwonnicą po lewej.

kosciol, church, juan, dios, architektura, kolonialna, colonial, architecture, san, francisco, meksyk, jukatan, mexico, yucatan
Fasada kościoła szpitalników pod wezwaniem San Juan de Dios. Kolonialna architektura starego miasta San Francisco de Campeche, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Wspaniałe Muzeum Architektury Majów (Museo de la Arquitectura Maya) mieści się w bastionie Matki Bożej Samotnej (Baluarte de la Soledad) – największym z ośmiu bastionów, które niczym kolce wyrastają z osiemnastowiecznych murów miejskich San Francisco de Campeche. Kolejne dwa muzea, poświęcone Majom Muzeum Archeologii Campeche (Museo Arqueológico de Campeche) i Muzeum Archeologii Podwodnej (Museo de Arqueología Subacuática) mieszczą się w dalej położonych fortach: Fuerte de San Miguel i Fuerte de San José. Ufortyfikowaną starówkę Campeche otaczają barrios – dawne dzielnice, w których osadzano siłą spacyfikowanych Majów. W jednej z nich, Barrio de San Roman znajduje się kościół będący miejscem kultu Czarnego Chrystusa.

kosciol, church, roman, czarny, chrystus, black, christ, architektura, kolonialna, colonial, architecture, san, francisco, meksyk, jukatan, mexico, yucatan
Słynna figura Czarnego Chrystusa w kościele pod wezwaniem San Roman, na Barrio San Roman, jednej z dawnych majańskich dzielnic w San Francisco de Campeche, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Na zwiedzanie San Francisco de Campeche, najpiękniejszego kolonialnego miasta Jukatanu i jednego z ładniejszych miast Meksyku, zapraszamy w ramach wycieczek objazdowych => Tajemnice Jukatanu oraz wypraw planowanych na indywidualne zlecenia. Pod względem kolonialnej architektury hiszpańskiego baroku Cempeche jest z pewnością jeszcze ciekawsze niż wybudowane przez tę samą trójcę konkwistadorów z rodu de Montejo Valladolid i Merida 🖖🤠🏝️

Informacje i rezerwacje: +52 984 876 1504 (WhatsApp) lub archeoprzewodnik@gmail.com

Sian Ka’an – karaibski rezerwat przyrody

Meksyk, Jukatan, wycieczki, polski przewodnik, zwiedzanie Meksyku z polskim przewodnikiem, Sian Ka’an

Sian Ka'an sunrise amanecer palm trees Caribbean Sea poranne zorze Morze Karaibskie
Poranne zorze nad Morzem Karaibskim poprzedzają wschód Słońca nad rezerwatem biosfery Sian Ka’an (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Sian K’aan to rezerwat biosfery powołany pod auspicjami UNESCO. Jest to obszar ochrony przyrody o wyjątkowej wartości przyrodniczej. W momencie powołania był on największym z rezerwatów biosfery na Ziemi. Obecnie, na terenie Meksyku wyprzedza go pod tym względem rezerwat biosfery Calakmul, położony w południowo wschodnim Campeche. Sian Ka’an to przede wszystkim zespół estuariów. Dorastają w nich młode osobniki gatunków, które nie poradziłyby sobie w tym stadium na Mezoamerykańskiej Rafie Barierowej. Jest to druga pod względem długości rafa barierowa Ziemi po Wielkiej Rafie Barierowej Australii.

Sian Ka'an manglar las namorzynowy mangrowy Boca Paila krokodyl crocodile cocodrilo
Najważniejszym elementem biosfery rezerwatu Sian K’aan są lasy namorzynowe (manglar), matecznik licznych gatunków zamieszkujących Mezoamerykańską Rafę Barierową (fot: P.A. Trześniowski 2018)

Sian Ka’an tworzy z Mezorafą spójny ekosystem. Estuaria to rozległe laguny i mokradła, które gnieżdżą się w tutejszych lasach mangrowych (manglar). Słonawa woda, która w nich występuje jest mieszaniną wody morskiej z Morza Karaibskiego i wody słodkiej, pochodzącej z cenot, rozległego systemu zalanych jaskiń. Estuaria mają bardzo szczególne znaczenie w czasach, gdy manglar na całych Karaibach pada pod ciosami siekier, by zrobić miejsce nadmorskim apartamentowcom.

Ostatnie dzikie i bezludne plaże na Riviera Maya pozostały już tylko w rezerwacie biosfery Sian Ka’an (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Sian Ka’an matecznikiem przyrody

Sian Ka’an to ostoja przyrody. Szczytowym drapieżnikiem lagun są oczywiście krokodyle. Można się nimi cieszyć z mostu nad Boca Paila, trzeba na nie uważać na plażach Punta Allen. Sian Ka’an słynie jednak przede wszystkim z ptaków. Spotkacie tutaj dziesiątki pelikanów brunatnych, kilka gatunków większych drapieżników, jak rybołowy, czarnostrzębie i sokoły przydrożne, dziesiątki mniejszych gatunków ptaków, w tym wspaniałe kolibry. Jeśli dopisze szczęście, możecie ujrzeć flamingi. Pojedyncze, niestety, nie ma tu większych stad jak w Ria Lagartos.

ptak, bird, koliber, tzunun, szmaragdzik, cynamonowy, amazilia, rutila, colibri, hummingbird, sian, kaan, meksyk, riviera, maya, mexico, jukatan, yucatan, rezerwat, biosfery, biosphere, reserve
Tz’unun – koliber, w tym wypadku szmaragdzik cynamonowy (Amazilia rutila) na terenie rezerwatu biosfery Sian Ka’an, Riviera Maya, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Choć dziś nieliczne, w przeszłości tysiące tych zwierząt musiało zamieszkiwać laguny, czego dowodem są reliefy na piramidzie Castillo, na stanowisku archeologicznym w Muyil. Jest to najwyższa piramida Majów na wschodnim wybrzeżu półwyspu Jukatan. W Sian Ka’an żyją też ssaki, jak coati – ostronosy i dydelfy, ale największym rarytasem są jaguary! Spotkanie jaguara, nawet z daleka, to oczywiście niezwykle rzadki zaszczyt 🖖🤠🏝️

jaguar pantera onca Sian Ka'an Meksyk Mexico Riviera Maya Jukatan Yucatan
Autentyczne spotkanie z jaguarem w rezerwacie biosfery Sian Ka’an (fot: P.A. Trześniowski 2020)

Ruiny Majów w rezerwacie

Sian Ka’an był niegdyś terenem gęsto zamieszkiwanym przez Majów. Pozostałościami po ich wspaniałej cywilizacji są liczne świątynie, zbudowane w Stylu Wschodniego Wybrzeża (Costa Orriental). Na terenie Sian Ka’an musiały istnieć co najmniej dwa większe ośrodki cywilizacji Majów. Jeden z nich to Muyil (Chunyaxche), odkryty w 1926 roku przez ekspedycję morską Masona i Spindena, drugi to San Miguel odkryty w roku 1959 przez Michela Peissela. Peisell ponownie odkrył Chunyaxche, do którego dotarł lądem.

Jedna z porzuconych świątyń Majów w Stylu Wschodniego Wybrzeża w rezerwacie biosfery Sian Ka’an. Kto wypatrzy xtolok – iguanę w otworze wywietrznika? (fot P.A. Trześniowski 2021)

Peissel w przeciwieństwie do Masona i Spindena przemierzył prawie całe wschodnie wybrzeże Jukatanu pieszo, odkrywając siedemnaście stanowisk archeologicznych, z czego większość właśnie na terenie rezerwatu biosfery Sian Ka’an. Miał 21 lat, trochę ubrań i jedną parę sandałów. Większość ruin Majów na terenie Sian Ka’an została porzucona na pastwę losu i z roku na rok niszczeją. W 2023 roku, po wielu latach starań, udało się pozyskać fundusze na restaurację niektórych spośród tych świątyń, więc jest nadzieja na ocalenie przynajmniej co po niektórych 🖖🤠

W rezerwacie Sian Ka’an organizować można zarówno jednodniowe wycieczki, jak i wielodniowe pobyty w cichym i spokojnym Punta Allen.

Kontakt w sprawie wypraw do rezerwatu Sian Ka’an z przyrodnikiem i archeologiem: WhatsApp +52 984 876 1504 e-mail: archeoprzewodnik@gmail.com

© 2010-2024 SOUTHEAST EXCURSION | ALPHA-DIVERS
× Kontakt przez WhatsApp